Πάθος, σφρίγος, ορμή, βία, ολοένα ανανεωμένος δυναμισμός, επιθετικότητα, έντονες μέχρι και ακραίες καταστάσεις, πολλαπλές δράσεις, εικαστικά στοιχεία/στοιχειά ενορχηστρωμένα με έναν πρωτοφανή, σε δυναμική ρυθμό ορίζουν στις επάλξεις το πολύ σημαντικό και συνάμα αυθεντικό ταλέντο του νέου και πολλαπλά προικισμένου δημιουργού. Στα δυναμικά σε σύνθεση και σε χρώμα έργα του, η ωμή και βάναυση σύγχρονη μας εποχή μετουσιώνεται σε αποκαλυπτικό εικαστικό ψυχογράφημα. Δημιουργώντας με ένα αυθεντικό, ανόθευτο από παρασιτικές καταστάσεις πάθος, ο Βαλυράκης απομονώνει εκείνα τα καίρια στιγμιότυπα, τις καταστάσεις, τις μορφές και τα πρόσωπα, τις χειρονομίες, τις στάσεις και τις εκφράσεις που δίνουν το στίγμα της όλης ατμόσφαιρας. Και αυτό, για να μας περάσει ατόφιο, αυτό καθαυτό, το DNA τους.
Μας γητεύουν, όντως, αναφανδόν τα έργα του καθώς μας περνούν ή καλύτερα μας μεταγγίζουν τα εμπεριεχόμενα δραστικά μηνύματα του καλλιτέχνη. Μηνύματα που, τόσο, εικαστικά [οπτική γωνία με την οποία είναι ιδωμένη η σύνθεση ,επιλογή χρωμάτων κ.α.] όσο, και ενστικτωδώς -από ψυχολογικής πλευράς – συγκλίνουν στην καλύτερη δυνατή –την άριστη- αφομοίωση τους.
Χαρισματικός καλλιτέχνης, ο Γιάννης Βαλυράκης, επειδή, ενστικτωδώς, δικαιώνει τον διαχρονικό ορισμό της αυθεντικής τέχνης -ότι, δηλαδή, πρέπει να ανταποκρίνεται και να εκφράζει ουσιαστικά το, εκάστοτε, σύγχρονο στον δημιουργό, ιστορικό, κοινωνιολογικό, πολιτιστικό αλλά και ψυχολογικό περιβάλλον – πραγματοποιεί μιαν ιδιοφυή και σπάνια, για έναν τόσο νέο καλλιτέχνη, υπέρβαση. Εκείνη την υπέρβαση χάρη στην οποία ο νέος ζωγράφος ανταποκρίνεται, με ένα μοναδικό τρόπο, μες από την εικαστική του έκφραση στο απόφθεγμα του Kαντ σε ότι αφορά την επιτυχία ενός έργου τέχνης. Μοναδική προϋπόθεση γι’αυτό, πρεσβεύει ο Καντ είναι η ενεργοποίηση μες από το έργο των νοητικών μας ικανοτήτων και, ειδικότερα, της αντίληψης, της φαντασίας και της κατανόησης. Και τις τρεις αυτές συνισταμένες, τις ενεργοποιεί ο Βαλυράκης κατ’ υπέρβαση κατορθώνοντας, συγχρόνως, μεσ’ από το άμεσα αντιληπτό να υποβάλλει: εκείνον τον σπινθήρα που ενεργοποιεί όχι απλά τη φαντασία και την αντίληψή μας αλλά που διευρύνει κατεξοχήν τη δυναμική επικοινωνίας και υποβολής που διαθέτει το έργο ως προς τα μη άμεσα ορατά και αντιληπτά. Γι αυτό, και ή όποια επικοινωνία του θεατή με τα έργα του δημιουργού ενεργοποιείται σε περισσότερα από ένα επίπεδα για να εμπλουτίσει στην ουσία όχι απλά μιαν επιδερμική οπτική αντίληψη αλλά και τον ψυχισμό του τελευταίου. Ενεργοποίηση που εγκαλεί ακόμη και τον πιο ανυποψίαστο θεατή: όχι μόνο σε μιαν απλή παρατήρηση/ανάγνωση του έργου αλλά σε μιαν όσο γίνεται πιο δημιουργική ερμηνεία και επικοινωνία με αυτό. Με έναν ενστικτώδη τρόπο που γι αυτό, ακριβώς, αντιστέκεται σε κάθε πεζή περιγραφή, ο Βαλυράκης εναρμονίζει τις δύο θεμελιακές όσο και διαφορετικές λειτουργίες :εκείνη της σύγκλισης και εκείνη της απόκλισης που εμπεριέχονται –σύμφωνα με τη γνωστική ψυχολογία- στην ανθρώπινη αντίληψη και που στην περίπτωση του δημιουργού συμπράττουν, κατ’ εξαίρεση, για να σημάνουν, με έναν πρωτοφανή τρόπο: τις απεριόριστες δυνατότητες υποβολής που διαθέτει ένας ουσιαστικά προικισμένος καλλιτέχνης. Δυνατότητες που του παρέχουν την ευχέρεια να υπονοεί, μες από το άκρως ρεαλιστικό το αφηρημένο ,μες από το απτό το άϋλο, μες από το οφθαλμοφανές το απόκρυφο, μες από το φυσικό και άμεσο: το μεταφυσικό και διαχρονικό. Εύληπτα και άμεσα στη ζωντάνια τους, τα έργα του καλλιτέχνη, κυρίως, όμως –και αυτό είναι το σπάνιο, εδώ- εφοδιασμένα, συγχρόνως, με μια μεγάλη δύναμη υποβολής ανεξάντλητων σε φάσμα μηνυμάτων και καταστάσεων, απορροφούν με τη συνδρομή του εκθαμβωτικού χρώματος, του νευρώδους σχεδίου και του ιδιαίτερα παλμικού ίχνους, όχι απλά την όραση και την αντίληψη μας αλλά αυτόν καθαυτόν τον ψυχισμό μας. Και
αυτό, χάρη στην ιδιοφυή αντιπαράθεση που ενορχηστρώνει με την ικανότητα ενός maitre ο Βαλυράκης ανάμεσα στο οφθαλμοφανές της, εκάστοτε, σύνθεσης, την αμεσότητα στην απεικόνιση της κάθε μορφής, και τα απεριόριστα σε έρμα μηνύματα που υποβάλλονται νοητικά και ψυχολογικά μες από αυτήν την αντίστιξη. Ευρηματική, κάθε φορά, η εικαστική αλλά και ψυχολογική προσέγγιση του καλλιτέχνη γίνεται αντιληπτή όχι, απλά, στη δυναμική της σύνθεσης, στην αστείρευτη ενέργεια που διαπερνά τις όποιες σκηνές αλλά και στην παραμικρή αλλά, πάντοτε, σημαίνουσα χειρονομία ή ανατομική λεπτομέρεια. Κοντολογίς, ο χαρισματικός δημιουργός, μας πείθει όντως, εδώ, ότι κατορθώνει με παραδειγματική ευχέρεια να μετουσιώσει την ύλη σε πνεύμα και, αντίστροφα, αποδεικνύοντας χαρισματικά ότι πνεύμα και ύλη δεν αποτελούν παρά τις δυο διαφορετικές όψεις μιας και της αυτής υπέρτατης Αλήθειας: Της
ενέργειας που διέπει και διέπεται από το Σύμπαν.
Ντόρα Ηλιοπούλου-Ρογκάν
Δρ. Ιστορικός της Τέχνης – Τεχνοκριτικός
Officier des Arts et Lettres
