“Ψυχρά” χρώματα και έργα που τα τιμάνε

Είναι γνωστό σε όλους μας πως τα χρώματα χωρίζονται σε δυο βασικές και μεγάλες κατηγορίες. Τα ψυχρά και τα θερμά. Όμως η θερμότητα ή η ψυχρότητα ενός χρώματος δεν είναι πάντα απόλυτη. Το μπλε δεν είναι πάντα ψυχρό χρώμα και το κόκκινο δεν είναι πάντα θερμό. Η θερμότητα του χρώματος είναι πάντα σχετική και πρέπει να προσδιορίζεται σε σχέση με το τι βρίσκεται δίπλα της. Επιπλέον η χρήση ενός θερμού ή ενός ψυχρού χρώματος μπορεί να δημιουργήσει την ψευδαίσθηση του χώρου ή της φόρμας.

Ας δούμε όμως αυτά τα «ψυχρά χρώματα» μέσα από ορισμένους διάσημους πίνακες στην ιστορία της τέχνης.

ΜΠΛΕ

Το πιο δημοφιλές χρώμα, το μπλε είναι ένα δροσερό και χαλαρωτικό χρώμα που μπορεί να μειώσει τον καρδιακό ρυθμό και να προκαλέσει ψυχική χαλάρωση. Το μπλε χρώμα μειώνει την όρεξη και την αρτηριακή πίεση. Θεωρείται ότι ενισχύει τη σοφία και την αυτοπεποίθηση. Το μπλε προάγει την πίστη, την εξουσία και την αξιοπιστία. Το μπλε είναι ένα ήσυχο και μεστό χρώμα, αλλά μπορεί επίσης να αντιπροσωπεύει τη θλίψη και την κατάθλιψη.

Η εμμονή του Monet με το χρώμα

Το χρώμα μπορεί να είναι το πιο σημαντικό εργαλείο που μπορούν να χρησιμοποιήσουν οι καλλιτέχνες για να εκφραστούν, να μοιραστούν τις πεποιθήσεις τους, να μεταδώσουν ένα μήνυμα και να μεταμορφώσουν τους θεατές πνευματικά και συναισθηματικά. Ο Claude Monet αναφώνησε: «Το χρώμα είναι η καθημερινή μου εμμονή, χαρά και μαρτύριο». Ο καλλιτέχνης ζωγράφισε επανειλημμένα το ίδιο θέμα σε διαφορετικές ώρες της ημέρας και σε διαφορετικές καιρικές συνθήκες. Μια από τις πιο γνωστές σειρές του είναι «Ο Καθεδρικός Ναός της Ρουέν». Αποτύπωσε την πρόσοψη υπό διαφορετικές συνθήκες φωτισμού. Αποτελούν εξαιρετικά παραδείγματα για το πώς το φως επηρεάζει το χρώμα στα θέματα. Επεξεργάστηκε ξανά αυτούς τους πίνακες στο στούντιο του, καθώς εξερεύνησε μυριάδες παραδείγματα χρωμάτων και διαθέσεων.

Το κύμα του Hokusai

Αντίθετα, ο Hokusai βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στα μπλε και τα γκρι στη διάσημη ξυλογραφία του για να δημιουργήσει μια κυκλοθυμική και δροσερή παλέτα. Ωστόσο, θα παρατηρήσετε ότι χρησιμοποιεί πιο ζεστά γκρι και έναν κρεμ ουρανό για να μην αισθάνεται το αποτέλεσμα του μονότονο ή κρύο. Ο Vincent van Gogh έχοντας βαθιά επίγνωση της σχέσης που είχαν τα χρώματα μεταξύ τους έγραψε: «Δεν υπάρχει μπλε χωρίς κίτρινο και χωρίς πορτοκαλί».

Η Μπλε Περίοδος του Picasso

Λέγεται ότι η τριετής «Μπλε περίοδος» του Picasso, από το 1901-1904, εξέφρασε την κατάθλιψή του μετά την τραγική αυτοκτονία του φίλου του Κάρλος Κασαγέμας. Ήταν μια τεράστια απώλεια για τον καλλιτέχνη που άλλαξε από την τυπική του συλλογική προσωπικότητα σε έναν που βυθίστηκε σε μια περίοδο απόγνωσης και απομόνωσης. Ο Carl Jung αναφέρθηκε στην ψυχική κατάσταση του Picasso ως κατάσταση σχιζοφρένειας. Πιθανώς το πιο γνωστό έργο του από αυτήν την περίοδο είναι ο Παλιός Κιθαρίστας, που απεικονίζει έναν γέρο ζητιάνο με σκισμένα ρούχα, να παίζει στους δρόμους της Βαρκελώνης της Ισπανίας. Η σειρά «Blue Series» του Picasso δείχνει πώς το μπλε χρώμα, όταν χρησιμοποιείται σε μεγάλες δόσεις με τον τρόπο που το χρησιμοποιούσε ο Picasso, θα μπορούσε να ωθήσει τον θεατή σε μια κατάσταση συγκεκριμένης μελαγχολίας.

Οι καλλιτέχνες έχουν στη διάθεσή τους τον ισχυρό χρωματικό τροχό με τον οποίο μπορούν να δημιουργήσουν μια απεριόριστη ποικιλία διαθέσεων και εκφράσεων. Πρώτον, υπάρχουν πολλά πλεονεκτήματα στη χρήση βασικών και συμπληρωματικών χρωμάτων. Τα χρώματα που βρίσκονται κοντά μεταξύ τους στον τροχό χρωμάτων ονομάζονται βασικά χρώματα. Βασικά χρώματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να δημιουργήσουν μια αίσθηση ηρεμίας. Ένα εκπληκτικό παράδειγμα αυτού είναι τα νούφαρα του Monet. Αντίθετα, η χρήση συμπληρωματικών χρωμάτων —αυτών που βρίσκονται το ένα απέναντι από το άλλο στον  χρωματικό κύκλο (κόκκινο-πράσινο, μπλε-πορτοκαλί και κίτρινο-μοβ) — κάνουν και τα δύο χρώματα να φαίνονται πιο φωτεινά και πιο έντονα. Εφιστούν την προσοχή μας σε εκείνες τις περιοχές που έχουν τη δύναμη να δονούνται και να ξεπροβάλλουν. Φανταστείτε πόσο διαφορετικός θα ήταν ο πίνακας του Μονέ αν είχε χρησιμοποιήσει ίσες ποσότητες πορτοκαλιού ενάντια στο γαλάζιο νερό.

ΠΡΑΣΙΝΟ

Το πράσινο εμπνέει την αρμονία. Είναι το πιο άφθονο χρώμα της φύσης. Ένα αναζωογονητικό και απαλό χρώμα, το πράσινο προάγει τη συναισθηματική ισορροπία και την ηρεμία. Είναι ένα αισιόδοξο χρώμα που αντιπροσωπεύει την ηρεμία, την αντοχή, την ανάπτυξη, την αφθονία και τον πλούτο. Το πράσινο θεωρείται επίσης ως το χρώμα του φθόνου και της καλής τύχης.

Η Μόνα Λίζα του Leonardo da Vinci

Στον ίσως τον πιο διάσημο πίνακα όλων των εποχών, ο Leonardo da Vinci εμμένει σε μια αυστηρά γήινη χρωματική παλέτα. Η χρήση μιας σίγασης και ουδέτερης παλέτας χρωμάτων επιτρέπει στις λεπτές λεπτομέρειες και το πλούσιο βάθος να πρωταγωνιστήσουν στην παράσταση. Χρησιμοποιεί επίσης ξεθωριασμένους γήινους τόνους ως φόντο, αναδεικνύοντας τα πλούσια, βαθιά χρώματα της κεντρικής φιγούρας. Οι θετικοί βαθμοί για το πράσινο σίγουρα αθροίζονται. Υπάρχει παγκόσμια συμφωνία από τις Ηνωμένες Πολιτείες μέχρι την Ευρώπη, την Ασία και τις ισλαμικές χώρες ότι αντιπροσωπεύει τον φυσικό κόσμο και συγκεκριμένα την άνοιξη, τη νεολαία, τη ζωή, την ελπίδα και την ανανέωση. Οι πράσινες κάρτες και τα πράσινα φώτα σημαίνουν ασφάλεια και άδεια στις ΗΠΑ. Έκπληξη για όσους συνδέουν τη θεά με τα ροζ και τα κόκκινα της Ημέρας του Αγίου Βαλεντίνου, η Αφροδίτη ιστορικά έχει συνδεθεί με το πράσινο καθώς είναι η προστάτιδα των κήπων, της βλάστησης και των αμπελώνων. Μπορεί επίσης να κάνει τους ανθρώπους να αισθάνονται ήρεμοι επειδή το πράσινο είναι ξεκούραστο για τα μάτια. Το να βρίσκεστε σε ένα πράσινο περιβάλλον μπορεί να μειώσει την κούραση σύμφωνα με μια μελέτη που χρονολογείται από τη δεκαετία του 1930, επομένως οι καλλιτέχνες, σκέφτονται πρώτα και κύρια το πράσινο όταν θέλουν οι άνθρωποι να χαλαρώσουν και να μείνουν για λίγο μπροστά στη δουλειά τους.

ΒΙΟΛΕΤΙ

Ένας συνδυασμός κόκκινου και μπλε, το βιολετί είναι το χρώμα της φαντασίας. Είναι ένα χρώμα που προτιμούν τα παιδιά και έχει την υψηλότερη δόνηση στο ορατό φάσμα. Είναι ένα χρώμα που συνδέεται με τον μυστικισμό και την πνευματικότητα, και θεωρείται ότι ενισχύει την ψυχική ικανότητα και τον διαλογισμό. Είναι ένα  μαγικό χρώμα, αλλά και το χρώμα της δύναμης και της βασιλείας, της μετάνοιας και του πένθους. Υπάρχει μια διαφωνία σχετικά με το ποιες ακριβώς αποχρώσεις είναι πραγματικά μωβ. Η διαφορά οφείλεται στη διαφορετική ευαισθησία των ματιών των ανθρώπων στο κόκκινο και το μπλε. Βασιλικό και αξιοπρεπές, το μωβ πρέπει να χρησιμοποιείται με διακριτικότητα. Οι ανοιχτές αποχρώσεις του μοβ και της λεβάντας είναι ξεκούραστες και γαλήνιες, αλλά οι πιο σκούρες αποχρώσεις δυσκολεύουν την εστίαση. Οι λεβάντες σημαίνουν εκλεπτυσμένα πράγματα της ζωής, δημιουργικά, πνευματώδη και πολιτισμένα. Ωστόσο, τα μωβ μπορεί να είναι κουραστικά για τα μάτια και να προκαλέσουν μια αίσθηση απογοήτευσης, ακόμη και σεξουαλικής απογοήτευσης. Η θλίψη και τα συναισθήματα θλίψης μπορούν να απεικονιστούν χρησιμοποιώντας μωβ σε πίνακες ζωγραφικής. Το μωβ είναι το χρώμα της καλής κρίσης. Είναι το χρώμα των ανθρώπων που αναζητούν πνευματική ολοκλήρωση. Λέγεται ότι αν περιβάλλετε τον εαυτό σας με μωβ θα έχετε το κεφάλι σας ήσυχο. Ως εκ τούτου, το μωβ είναι ένα καλό χρώμα για χρήση στο διαλογισμό. Το κόκκινο σε βιολετί προσφέρει ένα αποτέλεσμα γείωσης. Το μωβ χρησιμοποιείται επίσης για να συμβολίσει τη σοφία, τη μαγεία και το μυστήριο – σκεφτείτε τον θρυλικό μάγο, τον Μέρλιν, ο οποίος απεικονίζεται να φορά μια μοβ ρόμπα. Για αιώνες, το μωβ χρώμα έχει συνδεθεί με το μεγαλείο: τεράστια δύναμη, μεγάλες προσωπικότητες και καλλιτεχνική ιδιοφυΐα. Η Κλεοπάτρα και ο Ιούλιος Καίσαρας κατέκλυσαν τα παλάτια και τα σώματά τους με αυτό. Ιμπρεσιονιστές όπως ο Claude Monet είχαν τόσο εμμονή με το χρώμα, που κατηγορήθηκαν από τους επικριτές ότι προσβλήθηκαν από «violettomania». Και μετά, φυσικά, ο θεός της ποπ Prince εφηύρε τη funky, άκρως εικονοκλαστική μουσική του με βαθύ, δροσερό βιολετί – μια μυστικιστική δύναμη που ονόμασε «βιολετί βροχή».

Θα μπορούσαμε να μιλάμε για ώρες για τα ψυχρά χρώματα ή για τους ψυχρούς τόνους των χρωμάτων ας πούμε καλύτερα. Αυτό όμως που σας προτείνουμε να κάνετε είναι μια αναζήτηση στο internet με έργα που τιμούν τους ψυχρούς τόνους και πως ένας θερμός τόνος δίπλα τους ενορχηστρώνει την απόλυτη και σημαντική δύναμη του κάθε χρώματος, του κάθε τόνου, της κάθε απόχρωσης. Είναι ένα παιχνίδι παρατήρησης που θα απολαύσετε με σιγουριά!