Ξέρατε ότι ένα βιβλίο είναι δέκα πίνακες και ένας πίνακας είναι δέκα βιβλία!
Οι μεγάλοι καλλιτέχνες δεν δημιούργησαν μόνο επειδή η θεία έμπνευση τους έριχνε άπλετο φως, ούτε επειδή το φυσικό τους ταλέντο ήταν αξεπέραστο. Δημιούργησαν επειδή κατέβαλαν τεράστια προσπάθεια να είναι πρώτα και πάνω από όλα η ψυχή και το μυαλό τους εκπαιδευμένα και σε διαρκή σχέση με το Υψηλό. Διάβαζαν βιβλία, έβλεπαν παραστάσεις, συνομιλούσαν με άλλους δημιουργούς, μάθαιναν ποίηση και γραφή με ρίμα, μελετούσαν τη φύση, τα αστέρια, πήγαιναν σε κονσέρτα των μεγάλων κλασσικών συνθετών, ταξίδευαν. Με λίγα λόγια έμειναν μαθητές μέχρι το τέλος της ζωής τους γιατί εκπαίδευαν το πνεύμα τους κάθε ώρα και στιγμή. Συνεπώς, δεν είναι παράλογο ούτε σπάνιο να πούμε πως η μια μορφή τέχνης ενυπάρχει μέσα στην άλλη και δανείζεται αξίες και εργαλεία. Ρυθμός, αρμονία, σύνθεση είναι μόνο μερικές από τις κοινές λέξεις των αιώνιων μαθητών της τέχνης, που την υπηρετούσαν και την συνδιαμόρφωσαν μέσα στους αιώνες, και το ίδιο συνεχίζεται μέχρι και σήμερα και θα συνεχίζεται μέχρι το τέλος του κόσμου.
Για την Παγκόσμια ημέρα βιβλίου σκεφτήκαμε να ψάξουμε να βρούμε εκείνα τα ζωγραφικά έργα τέχνης που φανερά επηρεάστηκαν από τους μεγάλους λογοτέχνες και ποιητές. Η τέχνη και η λογοτεχνία, αν και φαινομενικά ξεχωριστές μορφές έκφρασης, μοιράζονται βαθιές ρίζες και αλληλοεπιδρούν αδιάκοπα, διαμορφώνοντας η μία την άλλη.
#1 Ophelia – Sir John Everett Millais
H «Οφηλία» του Βρετανού Sir John Everett Millais, ολοκληρώθηκε μεταξύ του 1851 και 1852. Βρίσκεται στην Tate Britain στο Λονδίνο. Απεικονίζει την Οφηλία, ένα πρωταγωνιστικό χαρακτήρα από το έργο του William Shakespeare «Άμλετ» να τραγουδά λίγο πριν πνιγεί. Το έργο εκτέθηκε για πρώτη φορά στη Royal Academy και έχει εκτιμηθεί πάνω από 30.000.000 λίρες. Ο επανασχεδιασμός του Millais τοποθετεί την Οφηλία στον ποταμό της Δανίας, να επιπλέει μέχρι τον επικείμενο χαμό της ενώ περιβάλλεται από λουλούδια, κάτι που αποτελεί φόρο τιμής στην περιγραφή του Σαίξπηρ για τη γιρλάντα της στο έργο. Μια ενιαία κόκκινη παπαρούνα υποδηλώνει ύπνο και θάνατο και η Οφηλία ποζάρει με ένα ελαφρώς προς τα πάνω βλέμμα προς τους ουρανούς με απλωμένα χέρια, όπως η παραδοσιακή απεικόνιση αγίων και άλλων τέτοιων ιερών μορφών.
#2 Mad Tea Party – Salvador Dali
Ο Dali υπόσχεται να σας βυθίσει στον μαγικό και ζωντανό κόσμο που δημιούργησε ο Lewis Carroll στην “Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων” με τις 12 σουρεαλιστικές ελαιογραφίες για κάθε κεφάλαιο του βιβλίου. Εγγυημένα θα σας γεμίσει με την ιδιορρυθμία που χαρακτηρίζει την λογοτεχνική ιστορία και θα σας τραβήξει σε μια «εμπλουτισμένη κουνελότρυπα» με όλες τις σελίδες που ζωγράφισε για το λογοτεχνικό έργο στο οποίο βασίστηκε!
#3 Don Quixote – Pablo Picasso
Ο Πικάσο που ήταν γνωστός για τον κυβισμό του ένιωσε ότι εμπνέεται από το έργο του Μιγκέλ Θερβάντες και οι τολμηρές γραμμές του σε αυτόν τον πίνακα τονίζουν την ακανόνιστη φύση των δύο πρωταγωνιστών – του Σάντσο Πάντσα και του Δον Κιχώτη και την ίσως αστεία φύση της αναζήτησής τους. Ο καλλιτέχνης συγκρίνει και τους δύο χαρακτήρες μέσω της χάραξης του Panza ως μια στρογγυλή και αόριστη φιγούρα, ενώ ο ηρωικός Κιχώτης απεικονίζεται καβάλα σε ένα άλογο, κοιτάζοντας μπροστά με όλη του τη λεπτή δόξα. Ο Πάντσα από την άλλη φαίνεται να κοιτάζει τη διαφαινόμενη φιγούρα του Δον Κιχώτη. Αυτό το έργο τέχνης δημοσιεύτηκε αρχικά στο Les Lettres Francaises το 1955 για να τιμήσει την 350η επέτειο από την πρώτη έκδοση του πρωτότυπου ισπανικού έργου.
#4 Θεόφιλος – Ο Ερωτόκριτος και η Αρετούσα
«Ο Ερωτόκριτος και η Αρετούσα» είναι ένα από τα πιο γνωστά έργα του Θεόφιλου, βασισμένο στο εκπληκτικό ποίημα με μεγάλη λογοτεχνική αξία που δημιουργήθηκε από τον Βιτσένζο Κορνάρο στη Κρήτη τον 17ο αιώνα. Εδώ παρουσιάζεται μια κρυφή συνάντηση των δύο ερωτευμένων. Η Αρετούσα ανταποκρίνεται στον έρωτα του Ερωτόκριτου, ο οποίος έχει ανεβεί με σχοινένια σκάλα στο μπαλκόνι της. Το έργο μορφολογικά είναι ενδεικτικό της πριμιτίφ τεχνικής του Θεόφιλου.
#5 Ωραία λουλούδια και άσπρα που ταίριαζαν πολύ – Γιάννης Τσαρούχης
Εικονογράφηση για το ποίημα του Καβάφη «Ωραία λουλούδια και άσπρα που ταίριαζαν πολύ» , το 1964 του Γιάννη Τσαρούχη.
Κωνσταντίνος Καβάφης, «Ωραία λουλούδια και άσπρα που ταίριαζαν πολύ»
Μπήκε στο καφενείο όπου επήγαιναν μαζύ. –
Ο φίλος του εδώ προ τριώ μηνών του είπε,
«Δεν έχουμε πεντάρα. Δυο πάμπτωχα παιδιά
είμεθα – ξεπεσμένοι στα κέντρα τα φθηνά.
Σ’ το λέγω φανερά, με σένα δεν μπορώ
να περπατώ. Ένας άλλος, μάθε το, με ζητεί.»
Ο άλλος του είχε τάξει δυο φορεσιές, και κάτι
μεταξωτά μαντήλια. – Για να τον ξαναπάρει
εχάλασε τον κόσμο, και βρήκε είκοσι λίρες.
Ήλθε ξανά μαζύ του για τες είκοσι λίρες·
μα και, κοντά σ’ αυτές, για την παληά φιλία,
για την παληάν αγάπη, για το βαθύ αίσθημά των. –
Ο «άλλος» ήταν ψεύτης, παληόπαιδο σωστό·
μια φορεσιά μονάχα του είχε κάμει, και
με το στανιό και τούτην, με χίλια παρακάλια.
Μα τώρα πια δεν θέλει μήτε τες φορεσιές,
και μήτε διόλου τα μεταξωτά μαντήλια,
και μήτε είκοσι λίρες, και μήτε είκοσι γρόσια.
Την Κυριακή τον θάψαν, στες δέκα το πρωϊ.
Την Κυριακή τον θάψαν: πάει εβδομάς σχεδόν.
Στην πτωχική του κάσα του έβαλε λουλούδια,
ωραία λουλούδια κι άσπρα ως ταίριαζαν πολύ
στην εμορφιά του και στα είκοσι δυο του χρόνια.
Όταν το βράδυ επήγεν – έτυχε μια δουλειά,
μια ανάγκη του ψωμιού του – στο καφενείον όπου
επήγαιναν μαζύ: μαχαίρι στην καρδιά του
το μαύρο καφενείο όπου επήγαιναν μαζύ.
Συνοψίζοντας, η Τέχνη είναι εκείνο το ολοζώντανο και αιώνια εξελισσόμενο ον που δημιουργούμε όλοι άθελα μας ή συνειδητά. Ως σύνολο και ως μονάδα και αυτό το ον δε μπορεί να μείνει ανεπηρέαστο, στεγνό και αυτόνομο. Το βιβλίο θα γίνει πίνακας, ο πίνακας θα γίνει μουσική, το ποίημα θα γίνει γλυπτό και το γλυπτό θα γίνει θέατρο. Από πάντα και για πάντα.
