ΜΕΤΑΞΟΤΥΠΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΣ ΕΚΤΥΠΩΣΗΣ – GICLEE

Η μεταξοτυπία είναι εκτυπωτική μέθοδος, στην οποία ένα τελάρο με τεντωμένο πλέγμα μεταξιού χρησιμοποιείται για να μεταφερθεί μελάνι σ’ ένα υπόστρωμα. Στα σημεία που το πλέγμα είναι αδιαπέραστο, δεν γίνεται μεταφορά μελανιού. Με μια σπάτουλα το μελάνι πιέζεται πάνω στο πλέγμα και μεταφέρεται στο εκτυπωτικό μέσο. Ένα χρώμα τυπώνεται σε κάθε πέρασμα και για να τυπωθούν πολύχρωμες εικόνες χρειάζονται πολλά τελάρα.

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΤΑΞΟΤΥΠΙΑΣ

Η μεταξοτυπία έχει τις ρίζες της στις αρχές του 10ου αιώνα στην Κίνα. Στην Ευρώπη έγινε γνωστή στα τέλη του 18ου αιώνα αλλά δεν έτυχε άμεσης αποδοχής λόγω της έλλειψης παραγωγής μεταξιού. Στις αρχές του 1910 οι Beck, Peter και Owens πειραματίστηκαν με τη χρήση φωτοευαίσθητων υλικών και πέτυχαν την αποτύπωση εικόνων με μεγάλη λεπτομέρεια δημιουργώντας τις βάσεις για τη βιομηχανική χρήση της μεθόδου. Τη δεκαετία του 1930 μια ομάδα καλλιτεχνών ίδρυσε την National Serigraphic Society και χαρακτήρισε τη μέθοδο ως σεριγραφία (serigrphy) για να διαχωρίσει την καλλιτεχνική από τη βιομηχανική εφαρμογή της.

Η μεταξοτυπία ως καλλιτεχνική μέθοδος έκφρασης και δημιουργίας έγινε ιδιαίτερα δημοφιλής μετά το 1960 με τα έργα του Andy Warhol και άλλων καλλιτεχνών και χρησιμοποιήθηκε τόσο για την παραγωγή πρωτοτύπων όσο και αναπαραγωγών έργων σε καμβά και άλλα μέσα.

ΤΕΧΝΙΚΗ ΤΗΣ ΜΕΤΑΞΟΤΥΠΙΑΣ

Σε ένα τελάρο (συνήθως μεταλλικό) τεντώνεται ένα πλέγμα. Με την εξέλιξη της μεθόδου το πλέγμα από μετάξι, έχει αντικατασταθεί από συνθετικό πολυμερές. Στο τεντωμένο πλέγμα, επαλοίφεται φωτοευαίσθητη αλοιφή και στεγνώνεται με ζεστό αέρα. Η εικόνα που πρόκειται να τυπωθεί, διαχωρίζεται σε χρωματικές και τονικές αποχρώσεις και αποτυπώνεται ασπρόμαυρη, σε διάφανη μεμβράνη, ριζόχαρτο ή τυπώνεται σε εκτυπωτή. Στη συνέχεια, τοποθετείται στο τελάρο με την φωτοευαίσθητη πάστα και φωτίζεται με υπεριώδη λάμπα. Στα σημεία που η διαχωρισμένη εικόνα έχει θέμα το φως δεν φτάνει στην αλοιφή, ενώ όπου δεν υπάρχει θέμα η αλοιφή σκληραίνει και πολυμερίζεται. Στη συνέχεια το τελάρο πλένεται και όπου η αλοιφή δεν έχει πολυμεριστεί φεύγει αφήνοντας στο πλέγμα ένα αντίγραφο του διαχωρισμένου θέματος. Η διαδικασία επαναλαμβάνεται για κάθε χρώμα και τονικότητά του με τα ανάλογα τελάρα.

ΜΕΤΑΒΑΣΗ

Η βιομηχανική μεταξοτυπία έχει βρει εφαρμογή στην εκτύπωση εμπορικών εργασιών σε διάφορα υλικά (χαρτί, πλαστικό, μέταλλο, ξύλο, ύφασμα κτλ.). Η καλλιτεχνική μεταξοτυπία χρησιμοποιεί πιο παραδοσιακές μεθόδους με μηδενική συμμετοχή των μηχανών παρουσία του καλλιτέχνη που καθορίζει και την τελική μορφή του αναπαραγώμενου έργου. Μια νεα μέθοδος καλλιτεχνικής αναπαραγωγής, το Giclée εφαρμόζεται από τα τέλη της δεκαετίας του 1980 σε φηφιακούς εκτυπωτές αντικαθιστώντας σε σχεδόν καθολικό βαθμό τις μεταξοτυπίες. Οι εκτυπώσεις Giclée, γίνονται με ανεξίτηλα μελάνια εκατονταετίας (archival pigment-based inks) σε χαρτιά Photorag Acid Free και έχουν μεγάλο χρωματικό φάσμα και εξαιρετικό τονικό αποτέλεσμα. Παράλληλα επιτυγχάνεται και μεγάλη οικονομία χρόνου. Τα πλεονεκτήματα αυτά την καθιστούν την απόλυτη μέθοδο αναπαραγωγής ώστε καλλιτέχνες και φωτογράφοι να την εκμεταλεύονται για την εκτύπωση τόσο αναπαραγωγών όσο και πρωτότυπων έργων.

*Πηγή φωτογραφίας: covetgarden.com