Μερικοί από τους διασημότερους ζωγράφους μεταμορφώνουν ένα αυτοκίνητο σε έργο τέχνης
Ένα “αυτοκίνητο τέχνης” είναι εκείνο το αμάξι που ζωγραφίστηκε και διακοσμήθηκε είτε από τον ιδιοκτήτη του, είτε από πρωτοβουλία της ίδιας της εταιρείας κατασκευής του. Όταν τα αυτοκίνητα αυτά έχουν διακοσμηθεί από τον ίδιο τον ιδιοκτήτη, γεγονός που σημαίνει ότι έχεις κάποιες καλλιτεχνικές ικανότητες και αυτός, τότε αυτοί ονομάζονται “cartists”. Ιστορικά η ιδέα θεωρείται ότι έρχεται από τα χρόνια των χίπις, χωρίς βέβαια αυτό να είναι η απόλυτη αλήθεια.
Τη δεκαετία του ’60, για παράδειγμα, η Janis Joplin είχε μια ψυχεδελικά ζωγραφισμένη Porsche 356 ενώ…
ο John Lennon μια Rolls Royce διακοσμημένη με λαχούρια.
Μιμούμενα τα τέλη της δεκαετίας του ’60 πολλά VW βανάκια με ζωγραφισμένα το σήμα της ειρήνης έκανα τις βόλτες τους στους δρόμους της Αμερικής.
Το 1975 ένας οδηγός αγωνιστικών αυτοκινήτων, ο Hervé Poulain, θέλησε να προσκαλέσει έναν καλλιτέχνη για να δημιουργήσει ένα έργο τέχνης έχοντας ως καμβά ένα αυτοκίνητο. Έτσι την ίδια χρονιά ο Alexander Calder ζωγράφισε το πρώτο BMW αυτοκίνητο τέχνης.
Στα χρόνια που ακολούθησαν η BMW αλλά και άλλες εταιρείες κάλεσαν διάσημους καλλιτέχνες να δημιουργήσουν το δικό τους έργο τέχνη στο “νέο” αυτό καμβά που ήταν το αυτοκίνητο.
1976, Frank Stella, BMW 30 CSL
Ενώ δούλευε το προχέδιο του απέσπασε τον εαυτό του από τη συνήθη αισθητική του και εμπνεύστηκε από την τεχνολογική αύρα του ίδιου του αυτοκινήτου. “Το σχέδιο μου είναι σαν ένα αποτύπωμα που μεταφέρθηκε πάνω στο σώμα που δούλευα” είχε δηλώσει ο ίδιος για την εικαστική του επέμβαση σε αυτό το μοντέλο αυτοκινήτου.
1977, Roy Lichtenstein, BMW 320i
“Ήθελα οι γραμμές που θα ζωγράφιζα να είναι μια αποτύπωση του δρόμου, δείχνοντας στο αμάξι που πρέπει να πάει”, και συμπληρώνει “Το σχέδιο δείχνει επίσης μια εξοχή στην οποία, υποθετικά ταξίδεψε τούτο το αμάξι. Κάποιος μπορεί να θεωρήσει τούτα τα σχέδια μια βιογραφία του ίδιου του αυτοκινήτου και τις εμπειρίες που πέρασε, πριν καν βγει στο δρόμο”
1979, Andy Warhol, BMW M1
Όπως ο ίδιος ο Warhol είπε “προσπάθησα να κάνω ένα πορτραίτο της αίσθησης της ταχύτητας. Όταν ένα αυτοκίνητο τρέχει πολύ γρήγορα όλες οι γραμμές και τα χρώματα γίνονται θολά” . Το συγκεκριμένο art car θεωρείται από τα πιο σημαντικά στην ιστορία της συγκεκριμένης εφαρμογής.
1982, Ernst Fuchs, BMW 635 CSi
Αυτό το αυτοκίνητο αντιπροδωπεύει δυο βασικές ενάρξεις. Η πρώτη είναι πως το συγκεκριμένο μοντέλο με αυτά τα σχέδια βγήκε σε μαζική παραγωγή από την BMW και το δεύτερο είναι ότι για πρώτη φορά ένας ευρωπαίος καλλιτέχνης αναλαμβάνει το συγκεκριμένο project.
“Όταν ζωγράφιζα αυτό το αυτοκίνητο ήμουν ικανός να εκφράσω ένα μεγάλο φάσμα εμπειριών, φόβων, πόθων και επιθυμιών, σαν γενική αισθητική ιδέα, σαν καλλιτεχνική ελευθερία. Ένα κουνέλι μπορεί να φαίνεται καθώς τρέχει σε έναν αυτοκινητόδρομο στη μέση της νύχτας και όταν πηδάει πάνω από ένα καιόμενο αυτοκίνητο-ένας πρωτεύον φόβος και ένα τολμηρό όνειρο που νικάει τις διαστάσεις μέσα στις οποίες έχουμε μάθει να ζούμε. Μου λέει ποια χρώματα πρέπει να διαλέξω. Διαβάζω τις γραμμές, το σχήμα και ακούω την έκκληση του για ταχύτητα. Βλέπω αυτό τον όμορφο κούνελο να πηδάει ανάμεσα στις φλόγες της αγάπης-νικώντας τον ίδιο το φόβο”
1986, Robert Rauschenberg, BMW 635 CSi
“Τα κινητά μουσεία θα ήταν κάτι το υπέροχο. Αυτό το αυτοκίνητο είναι ένα τέτοιο όνειρο που γίνεται πραγματικότητα”. Είναι το πρώτο αυτοκίνητο που διακοσμείται με φωτογραφικό υλικό. Μια ζωγραφιά του Ινγκρές, δουλειές του Bronzino και μερικές εικόνες από αρχαία ζωγραφισμένα πιάτα.
1989, Michael Jagmara Nelson, BMW M3
“Ένα αυτοκίνητο είναι ένα τοπίο όπως φαίνεται από το αεροπλάνο- μέσα έχω συμπεριλάβει νερό, καγκουρό και πόσουμ.” Ένα αυτοκίνητο δείγμα της τέχνης των Papunya. Τα αφηρημένα σχέδια, στα μάτια ενός έμπειρου αποκαλύπτουν το στοιχείο του νερού, τα καγκουρώ και τα πόσουμ. Οι μύθοι των Παπούα αφορούν το “ονείρεμα” που περνάει από γενιά σε γενιά. Αυτό συντελεί τη ρίζα του πολιτισμούς τους και την πηγή της έμπνευσης τους για το μέλλον.
1989, Ken Done, BMW M3
“Έχω ζωγραφίσει παπαγάλους και παπαγόψαρα. Και τα δυο είναι όμορφα και κινούνται με απίστευτη ταχύτητα. Ήθελα το δικό μου αυτοκίνητο τέχνης BMW να εκφράζει το ίδιο πράγμα.” Ο Done αποφάσισε ότι τα δυο αυτά ζώα έχουν κοινά χαρακτηριστικά με τη BMW M3, την ομορφιά και την ταχύτητα.
1990, Matazo Kayama, BMW 535i
“Δε γνώριζα πλήρως τις γραμμές και τα περιγράμματα της BMW μέχρι να ζωγραφίσω πλήρως ολόκληρο το αυτοκίνητο”
Η πρόθεση του καλλιτέχνη ήταν να δώσει έμφαση στο θαυμασμό που είχε για την τεχνολογία της εταιρείας και να δημιουργήσει ζωντανές συνδέσεις με τη μοντέρνα Ιαπωνία. Για να το πετύχει αυτό συνέχισε ένα παλαιότερο θέμα του με τίτλο “Χιόνι, Φεγγάρι και Λουλούδια”, αυτή τη φορά όμως χρησιμοποίησε την τεχνική του αερογράφου. Πέτυχε μια φινετσάτη σύνθεση με λεπτεπίλεπτες σκιές και μεταλλικά μπλε.
1990, César Manrique, BMW 730i
O César Manrique είναι γνωστός ως αρχιτέκτων, γλύπτης, σχεδιαστής, καλλιτέχνης των τριών διαστάσεων και ζωγράφος. Είναι παγκόσμιο ταλέντο, οικολόγος, που συνδυάζει τη δημιουργία με κοινωνικές ανησυχίες. “Η ιδέα μου για τη ζωγραφιά σε ένα αυτοκίνητο, συμπυκνώνεται στο ότι ήθελα να δημιουργήσω κάτι που δε θα αντιμετώπιζε καμία αντίσταση κινούμενο μέσα στο σύμπαν”. Αποτύπωσε την καθημερινή ζωή, τις πόλεις μας και τη μεγάλη επιρροή που ασκεί το γύρω τοπίο στον τρόπο που βλέπουμε τον κόσμο γύρω μας.
1990, Keith Haring, BMW Z1
Με τη χαρακτηριστική “γραφή” του, ο καλλιτέχνης δημιούργησε ένα αρμονικό και συνάμα δυναμικό σύμπαν για αυτό το μοντέλο. Δυνατά γραφικά και έντονες γραμμές που σαν εμβλυματικά σύμβολα προδίδουν το δημιουργό τους. Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Haring ζωγραφίζει σε αυτοκίνητα, έχει σχεδιάσει πάνω σε μηχανές, παιδικά οχήματα και μια ολόκληρη σειρά πάνω σε land rover station wagons.
1991, A. R. Penck, BMW Z1
“Η τέχνη στην τέχνη, η τέχνη στην τεχνολογία-αυτό με ενδιέφερε- ειδικά η τέχνη πάνω σε ένα αντικείμενο τριών διαστάσεων.”
Το συγκεκριμένο μοντέλο για τον καλλιτέχνη είναι ήδη ένα έργο τέχνης, μιας και το πρϊόν ήδη αντικατοπτρίζει τη δημιουργικότητα και την φαντασία των σχεδιαστών και των μηχανικών του. Ο καλλιτέχνης εμπνεύστηκε από την τεχνολογία και τη συνδύασε με το δικό του κόσμο, τη δική του γλώσσα. Μέσα στην απλότητα των προϊστορικών σχεδόν σχεδίων του, μια πρόκληση για τον παρατηρητή που έχει την ευκαιρία να δει την εξέλιξη των συμβόλων μέσα στο φάσμα του χρόνου.
1991, Esther Mahlangu, BMW 525i
“Η τέχνη των Ndebele είναι μια μεγαλοπρεπή μορφή τέχνης που χρειάζεται μόνο την έννοια της προστιθέμενης κίνησης.”
“Η τέχνη μου αναπτύσσεται μέσα από την παράδοση της φυλής που διακοσμεί τα σπίτια της. Τα patterns που χρησιμοποίησα στο αυτοκίνητο αυτό, παντρεύουν την παράδοση με την αίσθηση της BMW”
1992, Sandro Chia, BMW 3 series
“Ένα αυτοκίνητο είναι ένα πολυπόθητο αυτοκίνητο στην κοινωνία μας”
“Διακόσμησα την επιφάνεια αυτού του αυτοκινήτου με τέτοιο τρόπο ώστε να αποτυπώνονται τα πολλά βλέμματα στα οποία είναι εκτεθειμένο συνεχώς”
Δημιούργησε έναν καθρέφτη πάνω στην επιφάνεια του αυτοκινήτου που αντικατοπτρίζει όλα τα βλέμματα, όλους εμάς που το κοιτάζουμε, όλους τους τρόπους με τους οποίους το κοιτάζουμε.
1995, David Hockney, 850 CSi
Η δουλειά του δημιουργού κράτησε μερικούς μήνες και ο Hockney αποφάσισε ότι το αυτοκίνητο πρέπει να δίνει έμφαση στη διαφάνεια επιτρέποντας στο εσωτερικό του αυτοκινήτου να εμφανίζεται αντεστραμμένο. Ο οδηγός φαίνεται από την εξωτερική πλευρά της πόρτας και εξαρτήματα της μηχανής εμφανίζονται στο εξωτερικό μέρος του καπώ. Κατά τη γνώμη του “Η οδήγηση και το design πάνε χέρι χέρι κατά κάποιον τρόπο. Το να ταξιδεύεις τριγύρω με ένα αυτοκίνητο σημαίνει ότι λαμβάνεις εμπειρία των τοπίων-το οποίο είναι ένας από τους λόγους που επέλεξα το πράσινο ως χρώμα”
1999, Jenny Holzer, BMW V12 Le Mans Roadster
“Για μένα, δεν υπήρχε πιο κατάλληλο μέσο από ένα αγωνιστικό αυτοκίνητο”
Η καλλιτέχνης, διάλεξε 6 μικρές προτάσεις για να διακοσμήμει το συγκεκριμένο αυτοκίνητο. “Προστάτευσε με από αυτό που θέλω”, “Το ανέφικτο είναι πάντα ελκυστικό”, “Είσαι τόσο περίπλοκος που δεν ανταποκρίνεσαι στον κίνδυνο”, “Η έλλειψη χαρίσματος μπορεί να είναι θανατηφόρα”, “Η μονομανία αποτελεί προϋπόθεση επιτυχίας”, “Ποια ώθηση θα μας σώσει τώρα που το σεξ δε το κάνει;”
Η εννοιολογική Jenny Holzer χρησιμοποίησε μπλε γράμματα που είμαι εμφανή την ημέρα και φωσφορίζουν τη νύχτα, προκειμένου το θέαμα να είναι ορατό καθόλη τη διάρκεια του αγώνα.
2004, Romero Britto, Volvo V50
Ο καλλιτέχνης στήνει έναν ύμνο στην προστασία και τον εορτασμό της ζωής μέσα από το νεο ποπ κυβισμό του. Έντονα και πλούσια χρώματα, τολμηρά σχέδια και βαριά περιγράμματα. Ακόμα και το μότο του συγκεκριμένου μοντέλου ήταν “για τη ζωή”.
Ο ίδιος καλλιτέχνης το 2008 ζωγράφισε ένα Audi RS4 με τις ίδιες τεχνικές και τα έντονα χρώματα του. Την επόμενη χρονιά μια Bentley Continental GT ενώ το 2013 μια Porsche 911 Cabriolet για το Art Basel του Μαϊάμι.
2010, Jeff Koons, BMW M3GT2
“Αυτά τα αγωνιστικά αυτοκίνητα είναι σαν τη ζωή, είναι γεμάτα δύναμη και ενέργεια”
“Μπορείς να συμμετέχεις σε αυτό, να προσθέσεις και να αφήσει τον εαυτό σου να αναδυθεί με τόσο ενέργεια. Υπάρχει περίσσια δύναμη κάτω από την επιφάνεια και θέλω οι ιδέες μου να το υπερβούν αυτό το όριο. Είναι σημαντικό να συνδεθείς με αυτή τη δύναμη”
Κατά τη διάρκεια της δημιουργίας ο Koons συγκέντρωσε εικόνες από αγωνιστικά αυτοκίνητα, σχετικά γραφικά, έντονα χρώματα, ταχύτητα και εκρήξεις. Το αποτέλεσμα είναι ένα τελικό έργο που διακατέχεται από δύναμη, συναίσθημα και φλεγόμενη ενέργεια.
Μέσα σε όλα αυτά τα χρόνια, ζωγραφίστηκαν κι άλλα αυτοκίνητα, λιγότερο γνωστά και για διαφορετικούς σκοπούς. Το 2010 για παράδειγμα ο Damien Hirst δημιούργησε ένα αυτοκίνητο έργο τέχνης που πουλήθηκε για να μαζευτούν χρήματα για το Ίδρυμα για AIDS του Elton John.
Και τελικά αυτό δεν είμαι μια μόδα που πέρασε και δε θα συμβεί ξανά. Η πρόκληση να μετατρέψεις ένα τεχνολογικό αντικείμενο σε αντικείμενο τέχνης είναι πάντα εδώ και ζωντανή. Όσο δε πιο σημαντικό και μεγαλειώδες είναι το αρχικό σχέδιο του οχήματος τόσο πιο μεγάλη η πρόκληση για έναν καλλιτέχνη.
Maria Myl
Βιβλιογραφία
