Πως να διδάξετε στα παιδιά να ενδιαφέρονται για την τέχνη

Ακόμη και για έναν ξένο, θα ήταν σαφές ότι για τα παιδιά, το να πηγαίνουν να παρατηρούν τέχνη είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής τους. Η έντονη επαφή τους με την τέχνη (και ένα επίπεδο ενθουσιασμού που πολλοί ενήλικες προσπαθούν πολύ για να το διατηρήσουν) είναι αναμενόμενο να προκαλέσει κάποια ερωτήματα. Τι προκαλεί την τόση έντονη προσοχή του παιδιού στην τέχνη; Τι αντίκτυπο μπορεί να έχει η τέχνη στην ανάπτυξη ενός παιδιού; Και σε γενικές γραμμές, τι μπορούμε να κάνουμε για να έχουν τα παιδιά μας μια εκτίμηση για την τέχνη;

 

Ξεκινώντας θα ήταν χρήσιμο να προσφέρουμε κάποια από τα οφέλη της τέχνης στην πρώιμη παιδική ηλικία

Κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας, το Εθνικό Δωρεές για Τέχνες (NEA) έχει βρει σημαντικά στοιχεία που δείχνουν ότι η τέχνη μπορεί να έχει θετική επίδραση στα μικρά παιδιά (βρέφη ηλικίας έως 8 ετών). Μια βιβλιογραφική ανασκόπηση της ΝΕΑ για παράδειγμα, που διεξήχθη τον Δεκέμβριο του 2015 από την αναλύτρια προγραμμάτων Melissa Menzer, βρήκε συνδέσεις μεταξύ των τεχνών, συμπεριλαμβανομένης της μουσικής, του θεάτρου, των εικαστικών τεχνών και της λογοτεχνίας, καθώς και τις κοινωνικές και συναισθηματικές δεξιότητες όπως “φροντίζοντας και μοιράζοντας δραστηριότητες”.
Όπως προσθέτει και ο Terry Liu, η τέχνη δεν είναι πλέον συνδεδεμένη μόνο ως δημιουργική επιδίωξη, αλλά χρησιμοποιείται ως «μέσο για να βοηθήσει τα παιδιά να μάθουν περισσότερα θέματα».
Επίσης ο Liu επισημαίνει πως υπάρχει αύξηση των πρωτοβουλιών που δεν είναι μόνο “αντανάκλαση και εκμάθηση της τέχνης”, αλλά και πώς χρησιμοποιούν την τέχνη για να “κατανοήσουν πώς σχετίζεται με την αντίληψη τους για τον κόσμο.” Οι νέοι διδάσκονται ότι η τέχνη συνδέεται άμεσα με τον κόσμο γύρω τους.
Πολλές άλλες μελέτες έχουν βρει μια συσχέτιση μεταξύ της δημιουργίας και των συναισθημάτων μας, η οποία είναι ένα κεντρικό δόγμα της θεραπευτικής τέχνης. Η ψυχολόγος Jennifer Drake, επίκουρος καθηγήτρια στο Brooklyn College, για παράδειγμα, έχει πραγματοποιήσει μελέτες πάνω σε αυτή τη σχέση μεταξύ παιδιών και ενηλίκων. Οι μελέτες αυτές με παιδιά ηλικίας έξι έως δώδεκα ετών, έχουν δείξει ότι η ζωγραφική μπορεί να μετριάσει τα αρνητικά συναισθήματα που αισθάνεται κάποιος όταν του ζητείται να θυμηθεί τις λεπτομέρειες που περιβάλλουν ένα θλιβερό προσωπικό γεγονός. Αυτά τα αποτελέσματα ενισχύουν τα θεσμικά προγράμματα και ενθαρρύνουν τους γονείς να προσελκύσουν παιδιά από μικρές ηλικίες.

1) Ενσωματώστε την παρατηρητικότητα και τη δημιουργία

Αρχικά, αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο των προγραμμάτων καλλιτεχνικής εκπαίδευσης για την δημιουργία μιας σχέσης ανάμεσα στην παρατήρηση της τέχνης και τη δημιουργία της. Στα μουσεία είναι πλέον συνηθισμένη πρακτική για τους εκπαιδευτικούς να αναπτύξουν προγράμματα τέχνης που να εμπλέκουν το κοινό με τα έργα σε μια τρέχουσα έκθεση ή μόνιμη συλλογή.
Το Μουσείο Whitney της Νέας Υόρκης, για παράδειγμα, έχει αναπτύξει μια τεράστια ποικιλία προγραμμάτων για να προσελκύσει παιδιά όλων των ηλικιών (ξεκινώντας από περιπάτους για τα παιδιά και τους νέους γονείς), αλλά ένα από τα πιο δημοφιλή προγράμματα είναι το Open Studio με επικεφαλής τους μεταπτυχιακούς φοιτητές που επιτρέπει στις οικογένειες να επισκέπτονται ελεύθερα και να δημιουργούν τέχνη τα Σαββατοκύριακα.
Στα μουσεία είναι σπουδαίο να έχουμε συζητήσεις, αλλά τι κάνουν οι καλλιτέχνες; Δημιουργούν πράγματα. Πρέπει να δωθεί μια ώθηση στις οικογένειες να δημιουργούν πράγματα. “Ο στόχος είναι: να μπορέσουν να συνδεθούν οι οικογένειες με τις δραστηριότητες των καλλιτεχνών και να εμπνεύσουν τη δημιουργικότητα τους, να εμπνέονται από αυτούς τους καλλιτέχνες και στη συνέχεια να δημιουργούν κάτι για τον εαυτό τους. “
Η οικογένεια Whitney και το Ινστιτούτο Τέχνης αναγνώρισαν όχι μόνο ότι τα παιδιά συχνά χρειάζονται γονέα ή κηδεμόνα για επίβλεψη, αλλά και τις ισχυρές κοινές εμπειρίες που μπορούν να έχουν τα παιδιά και οι ενήλικες ενώ μαθαίνουν και κάνουν την τέχνη μαζί.

2) Δημιουργήστε ευέλικτους, κοινόχρηστους χώρους για να βιώσετε την τέχνη

Η ιδέα ενός κοινόχρηστου χώρου για την εξερεύνηση της τέχνης είναι δημοφιλής σε πολλά μουσεία. Το Παιδικό Μουσείο Τέχνης και Ιστορίας διαθέτει ένα μεγάλο κεντρικό χώρο γκαλερί που ονομάζεται The Living Room. Σήμερα ζωγραφισμένο με μια τοιχογραφία της καλλιτέχνιδας Saya Woolfalk (σε συνεργασία με την τετράχρονη κόρη της), είναι γεμάτο πορτοκαλί παγκάκια και τραπέζια, όπου οι οικογένειες συγκεντρώνονται για να δουν και να δημιουργήσουν τέχνη, να συμμετέχουν σε μουσικά προγράμματα και αφηγήσεις.
Στους παρακείμενους χώρους υπάρχει ένα αφιερωμένο στούντιο τέχνης και χώροι γκαλερί -ένα για εκθέσεις που αναπτύσσονται από σύγχρονους καλλιτέχνες, μερικές φορές σε συνεργασία με παιδιά, και ένα για εκθέσεις που γίνονται σε συνεργασία με άλλα μουσεία El Museo del Barrio και το Μουσείο Studio στο Χάρλεμ.

Το Παιδικό Μουσείο Τεχνών (CMA) ενσωματώνει επίσης χώρους για δημιουργία της τέχνης όπως και για τις εκθέσεις. Η ετικέτα του μουσείου, “Look, Make, Share” (Κοιτά, Δημιούργησε, Μοιράσου) περιλαμβάνει την προσέγγισή τους για να συνδυάσει την παρατηρητικότητα, την δημιουργία και τη συζήτηση γύρω από την τέχνη. Οι καλλιτεχνικές δραστηριότητες εδώ, συχνά σχετίζονται με μια κεντρική θεματική ομαδική έκθεση (όπως για παράγειγμα αθλητισμό, διάστημα κτλ) στην κύρια γκαλερί της, η οποία πλαισιώνεται από πολλαπλά εξειδικευμένα στούντιο.

“Η εξοικείωση με την τέχνη, είναι καθημερινό γεγονός και όχι κάτι απομονωμένο, βοηθά επίσης τα παιδιά να γίνουν άνετα με αυτήν“, λέει η Terrassa. “Η τέχνη δεν είναι μόνο μέσα στο μουσείο – είναι όλα γύρω σου.” Η Jessica Hamlin, καθηγήτρια Τεχνικής Εκπαίδευσης στο NYU Steinhardt, συμφωνεί. “Υπάρχει αυτή η συνεχής συζήτηση ανάμεσα στην παρατήρηση έργων τέχνης – πώς μπορούν να παρατηρήσουν και να κατανοήσουν την τέχνη, όπως και να αναπτύξουν εκτίμηση γι΄ αυτήν – και την δημιουργία της”, λέει. “Αλλά υπάρχει και ένα τρίτο κομμάτι: που είναι η γενική αισθητική εκτίμηση. Μπορούμε να φέρουμε αυτό τον τρόπο σκέψης και να τον προσαρμώσουμε σε όλα τα πράγματα που βλέπουμε γύρω μας.

3) Καλλιέργεια αυτοπεποίθησης των παιδιών σε αυτό που βλέπουν.

Η διευθύντρια της CMA, Barbara Hunt McLanahan, πιστεύει ότι είναι ενθαρρυντικό αυτό που συμβαίνει με έναν πολύ φυσικό τρόπο στα παιδιά: η περιέργεια. “Νομίζω ότι με έναν τρόπο δεν μπορείς να καλλιεργήσεις την εκτίμηση της τέχνης στα παιδιά, τα παιδιά την έχουν ήδη”.

Τα παιδιά, είναι πραγματικά ευτυχισμένα όταν οι άνθρωποι έχουν πίστη σ’ αυτά. “Νομίζω ότι τα παιδιά μας το εκτιμούν όταν τους δώσουμε τον χώρο να παίξουν με τα υλικά. Δεν τους βάζουμε περιορισμούς, τους δίνουμε το ελεύθερο. Τους λέμε, «τι νομίζετε ότι μπορείτε να φτιάξετε με αυτά τα αυτοκόλλητα; Αυτή η ταινία; Διαλέξτε εσείς. Τα σεβόμαστε και τα θεωρούμε ικανά.”
Οι ενήλικες είναι έτοιμοι να δηλώνουν αποφασιστικά εάν είναι καλλιτεχνικές ή όχι. Αν καταλαβαίνουν την τέχνη ή όχι. “Τόσοι ενήλικες έρχονται στο μουσείο και λένε «δεν το έκανα ποτέ επειδή δεν ήμουν καλός στην τέχνη», και η απάντησή είναι ότι «πιθανώς ήσασταν, αλλά σας είπαν ότι ίσως δεν ήσασταν καλοί στο σχέδιο, ίσως δεν σας μάθανε για την ιστορία της εκτύπωσης ή την αφηρημένη τέχνη. Σας ζητήθηκε να σχεδιάσετε με έναν τρόπο αναπαραγωγής και δεν σας άρεσε αυτό». Προσθέτει ότι οι νοοτροπίες σχετικά με το τι ονομάζετε τέχνη και τι όχι, είναι κάτι το οποίο περιορίζει κυρίως τους ενήλικες. “Τα παιδιά είναι πιο ανοιχτά.”

Τα μαθήματα τέχνης στο δημοτικό που επικεντρώνονται στις δεξιότητες και παρέχουν κατευθυντήριες γραμμές για το πώς πρέπει να είναι η τέχνη μπορεί να είναι επιβλαβής. “Πιστεύω ότι μια τέτοια έμφαση στην εκπαίδευση που βασίζεται στις δεξιότητες στο σπίτι μπορεί να είναι δύσκολη για την πρώιμη παιδική ηλικία – ενισχύει ότι υπάρχουν καλές δεξιότητες και κακές δεξιότητες, ότι υπάρχουν άνθρωποι που έχουν ταλέντο και άτομα που δεν έχουν”.

Στις μελέτες που έχουν γίνει σχετικά σχετικά με την ζωγραφική και την επιρροή της στην διάθεση μας, διαπιστώθηκε ότι στην ηλικία των 10 έως 12 ετών, τα παιδιά γίνονται επικριτικά στις δεξιότητες τους. «Αρχίζουν να καταλαβαίνουν ότι έχουν περιορισμούς και ότι μπορούν να είναι καλοί σε κάποια πράγματα και όχι τόσο σε κάποια άλλα. Στην ηλικία των έξι με οκτώ χρονών απορροφούνται πολύ περισσότερο τα παιδιά μέσα στη τέχνη και χάνονται μέσα σ ‘αυτήν.

Προκειμένου να ενθαρρυνθεί η δημιουργικότητα, πολλά μουσεία υιοθέτησαν μια προσέγγιση βασισμένη στην έρευνα αυτή, σύμφωνα με την οποία οι εκπαιδευτικοί προτρέπουν τα παιδιά μέσω ερωτήσεων – υπογραμμίζοντας ότι δεν υπάρχει σωστή απάντηση – προκειμένου να δημιουργηθούν ιδέες και να προκληθεί συζήτηση γύρω από την τέχνη. “Είναι πραγματικά για να τους ρωτήσετε,” Τι βλέπετε; Πως σε κάνει να αισθάνεσαι; Τι νομίζετε ότι ο καλλιτέχνης ήθελε να δείξει εδώ; Γιατί χρησιμοποίησαν αυτό το υλικό;» και τους ενθάρρυνε να έχουν εμπιστοσύνη στις απαντήσεις τους», λέει η McLanahan. “Σας ενθαρρύνουμε να έχετε εμπιστοσύνη στην ικανότητά σας να βλέπετε και να καταλαβαίνετε, αλλά θέλουμε επίσης να σέβεστε τη δημιουργικότητα και τη γνώμη κάποιου άλλου όταν την μοιραζόμαστε”.

4)Μην το απλοποιείτε

Η κατανόηση του απλού γεγονότος ότι τα παιδιά θέλουν να τους μιλάτε όπως θα μιλάγατε και σε έναν ενήλικα και ότι η αναστολή αυτή σε νεαρή ηλικία αποτελεί εμπόδιο στην ανάπτυξή τους, είναι το επίκεντρο για πολλούς εκπαιδευτές τέχνης. Πρέπει να ενθαρρύνουμε ενεργά τα παιδιά να χρησιμοποιήσουν το μυαλό τους και να σκεφτούν το έργο που βλέπουν και να μιλήσουν για αυτό. Η προσέγγιση αυτή είναι μια αναγνώριση της έμφυτης πολυπλοκότητας των παιδιών.

Για παράδειγμα, τα έργα τέχνης που ασχολούνται με ερωτήματα ταυτότητας μπορεί να είναι σπουδαία για τους έφηβους.
«Είναι σημαντικό να παρουσιάσουμε την ισορροπία των αγνών, αισθητικών στοιχείων και αρχών με την κατανόηση της τέχνης ως μιας μορφής επικοινωνίας που μας βοηθά να μιλάμε, να εκφραζόμαστε και να συνδεόμαστε με τους άλλους και με τις διαφορετικές εμπειρίες τους». λέει η Hamlin

5) Δείξτε στα παιδιά τον κόσμο της σύγχρονης τέχνης

Όλο και περισσότερο, τα μουσεία, τα σχολεία και οι κοινοτικές οργανώσεις προσλαμβάνουν σύγχρονους καλλιτέχνες για να διδάξουν στα παιδιά. “Οι καλλιτέχνες πρέπει να είναι πραγματικά ανθρώπινα όντα για τα παιδιά, όχι μυθικοί χαρακτήρες“.
Και πολλοί καλλιτέχνες είναι πρόθυμοι να ασχοληθούν με παιδιά. «Είναι σημαντικό για μένα να δώσω στα παιδιά στις κοινότητες που εργάζομαι μια φωνή για τις ιστορίες τους και έναν τρόπο να μπορέσουμε να τις μοιραστούμε» λέει ο David Shrobe, ο πρώτος καλλιτέχνης στο Sugar Hill «και αυτός είναι ένας χώρος που μπορώ να το κάνω, ένας χώρος για την κοινότητα.”

 

Για το πρωτότυπο άρθρο πατήστε εδώ