Environmental Art – Η επίδραση της κλιματικής αλλαγής στην Τέχνη

Σε όλη την ιστορία της τέχνης, οι καλλιτέχνες ενδιαφέρονταν πάντα για τις αναπαραστάσεις του φυσικού κόσμου. Είτε πρόκειται για ήρεμα τοπία, είτε για συναρπαστικές δραματικές καταιγίδες, καθώς οι ανησυχίες για την κατάσταση της υγείας του περιβάλλοντος άρχισαν να αυξάνονται τον 20ο αιώνα, οι καλλιτέχνες άρχισαν να προσαρμόζουν τις αναπαραστάσεις και τις εκφράσεις τους για τη φύση. Αυτοί οι καλλιτέχνες άρχισαν να αναπτύσσουν έργα που εκφράζουν και προσελκύουν την προσοχή σε θέματα κλιματικής αλλαγής και ρύπανσης, συνεργαζόμενοι συχνά με το φυσικό περιβάλλον.

Κίνημα Περιβαλλοντικής Τέχνης

Η περιβαλλοντική τέχνη, επίσης γνωστή ως τέχνη για την κλιματική αλλαγή, μπορεί να οριστεί ως μια σειρά καλλιτεχνικών πρακτικών που περιλαμβάνουν την αναπαράσταση και την έκφραση των οικολογικών θεμάτων της κλιματικής αλλαγής, της ρύπανσης και παρόμοιων θεμάτων που αφορούν την υγεία του περιβάλλοντος που ολισθαίνει ραγδαία.

Αυτό το κίνημα απέκτησε σημαντική έλξη κατά τη δεκαετία του 1990, καθώς οι καλλιτέχνες, μαζί με την υπόλοιπη κοινωνία, άρχισαν να συζητούν πώς οι άνθρωποι επηρεάζουν το περιβάλλον στο οποίο ζουν.

Το κίνημα της περιβαλλοντικής τέχνης εξετάζει την ιστορική προσέγγιση στην απεικόνιση της φύσης στην τέχνη, καθώς και τις πιο πρόσφατες απεικονίσεις που περιλαμβάνουν πιο οικολογικά νοούμενες και πολιτικά κινητοποιημένες εκφράσεις, γιορτάζοντας τη σύνδεση του καλλιτέχνη με τη φύση, με τη χρήση φυσικών υλικών.

Ιστορία της Περιβαλλοντικής Τέχνης

Το φυσικό περιβάλλον είχε πάντα έναν χώρο στον τομέα της τέχνης, επιστρέφοντας στις παλαιολιθικές σπηλαιογραφίες, που συχνά περιείχαν αναπαραστάσεις ζώων ή φυτών. Πράγματα από τη φύση που θα ήταν σημαντικά για τον προϊστορικό τρόπο ζωής. Καθώς η τέχνη και οι μορφές της εξελίσσονταν κατά τους αιώνες, οι εκφράσεις του φυσικού περιβάλλοντος βλέπονταν μέσα από μορφές όπως τα τοπία ζωγραφικής, που περιλάμβαναν τον καλλιτέχνη να ζωγραφίζει ένα περιβάλλον ενώ καθόταν μπροστά του, αναπτύσσοντας μια βαθιά σύνδεση με το φυσικό περιβάλλον τους.

Αυτό μπορεί να διακριθεί στις ζωγραφιές του Τζον Κόνσταμπλ, όπως το “Cloud Study: Stormy Sunset” (1821 – 1822) καθώς και στις περισσότερο βιομηχανοποιημένες σειρές του Κλοντ Μονέ, όπως το “Houses of Parliament” (1904).

Ωστόσο, καθώς η κοινωνία έχει γίνει πιο συνειδητοποιημένη για το φυσικό της περιβάλλον και τα οικολογικά ζητήματα που αντιμετωπίζει, η περιβαλλοντική τέχνη έπρεπε να προσαρμοστεί. Οι σύγχρονοι περιβαλλοντικοί ζωγράφοι, όπως η Νταϊάν Μπούρκο και ο Άλεξις Ρόκμαν, ενσωμάτωσαν αυτά τα ζητήματα στα έργα τους, για να προσελκύσουν την προσοχή και να αναζωπυρώσουν μια συζήτηση για το πώς οι άνθρωποι και η συνεχώς αυξανόμενη βιομηχανοποίηση έχουν αρνητική επίδραση στο φυσικό περιβάλλον. Το έργο της Μπούρκο είναι ιδιαίτερα γνωστό για την αναπαράσταση φυσικών φαινομένων, καθώς και για τον τρόπο που αλλάζουν με τον χρόνο.

Οι αναπαραστάσεις για την πάροδο του χρόνου μεταφέρουν όχι μόνο τα οικολογικά ζητήματα αλλά και προσελκύουν την προσοχή στο θέμα της κλιματικής αλλαγής. Ο Ρόκμαν είναι αγαπητός για τα τοπία του, τα οποία εκφράζουν μια κυνική και ειρωνική αντίληψη για την κλιματική αλλαγή και τον τρόπο που οι άνθρωποι προκαλούν ζημιά στο περιβάλλον, με έμφαση στη γενετική μηχανική με τη έννοια πώς οι άνθρωποι παρεμβαίνουν σε άλλα είδη για το δικό τους όφελος.

Με τη συνεχή υποβάθμιση του περιβάλλοντος και τη διευρυνόμενη παγκόσμια συζήτηση, οι περιβαλλοντικοί ζωγράφοι και καλλιτέχνες άρχισαν να προσαρμόζουν την τέχνη τους.

Οι καλλιτέχνες άρχισαν να εκφράζουν τον τρόπο με τον οποίο το περιβάλλον πεθαίνει αντί να εκφράζουν απλά την ομορφιά του. Το κίνημα παρατηρείται να αναδύεται τη δεκαετία του 1960, με προτεινόμενους καλλιτέχνες όπως ο Jean-Max Albert, ο Nils Udo, ο Piotr Kowalski και ο Robert Smithson.

Εξήγηση της Περιβαλλοντικής Τέχνης

Η περιβαλλοντική τέχνη είναι μια πολύ ευρύτερη έννοια, παρά μια συγκεκριμένη κίνηση. Δεν υπάρχει καθορισμένος ορισμός του όρου, αλλά το κίνημα περιλαμβάνει μια διαφορετική σειρά κοινωνικών, πολιτικών και επιστημονικών θεμάτων και μηνυμάτων και μπορεί να κατηγοριοποιηθεί σε αρκετές υποκινήσεις.

Αυτές οι υποκινήσεις είναι η έννοια τέχνης, η τέχνη της γης και η βιώσιμη τέχνη. Ένα κύριο κοινό θέμα μεταξύ όλων αυτών είναι το θέμα που ασχολείται με την κρίση του κλίματος και το οικολογικό κίνημα.

Η περιβαλλοντική τέχνη εξελίχθηκε, ενσωματώνοντας την έκφραση της χρήσης του χώρου και χρησιμοποιώντας το φυσικό περιβάλλον για να δημιουργήσει ένα μήνυμα. Αυτοί οι καλλιτέχνες θα αναζητούσαν ειδικά μέρη για την έκθεση των έργων τους, προκαλώντας ένα σχόλιο και μια κριτική για την γνωστή βιομηχανία της τέχνης, όπου τα μουσεία και οι γκαλερί συνήθως ελέγχουν την παραγωγή, την πώληση και την έκθεση των έργων τέχνης.

Η αναζήτηση νέων τοποθεσιών σήμαινε ότι οι καλλιτέχνες αφαιρούσαν τη δύναμη από την εγκαθιδρυμένη βιομηχανία και ρωτούσαν γιατί απαιτείται αυτή η εμπορευματοποίηση της τέχνης. Αυτή η χρήση του χώρου επιτρέπει επίσης στους καλλιτέχνες να εκφράσουν τη σχέση μεταξύ του ανθρώπινου πληθυσμού και του φυσικού περιβάλλοντος συνδυάζοντας τις δύο δυνάμεις στο έργο τους, ενσωματώνοντας την καλλιτεχνική ικανότητα και πρακτική στην ίδια την τέχνη.

Οι καλλιτέχνες αυτοί στοχεύουν να αλλάξουν τον τρόπο με τον οποίο αυτές οι φυσικές τοποθεσίες θα είχαν κανονικά προβληθεί ή αντιλαμβανόταν, αλλά ταυτόχρονα θα φωτίσουν αυτό που ήταν ήδη. Έτσι, αναπόφευκτα οι θεατές θα αναθεωρήσουν τον τρόπο μετον οποίο αντιλαμβάνονται το φυσικό περιβάλλον παραμένοντας επικεντρωμένοι στα ήδη υπάρχοντα οικοσυστήματα.

Εν προκειμένω ο κύριος στόχος των καλλιτεχνών του περιβαλλοντικιστικού κινήματος είναι η έκφραση της σχέσης ανάμεσα στους ανθρώπους και το περιβάλλον, συνδυάζοντας το φυσικό περιβάλλον με το έργο τους. Αυτό εκφράζεται συχνά μέσω των θεμάτων της οικολογίας, της περιβαλλοντικής υγείας και των σχετικών ζητημάτων περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων, καθιστώντας την περιβαλλοντική τέχνη ένα μέσο για την αναπαράσταση της προστασίας της φύσης και μιας περιβαλλοντικά φιλικής πολιτικής.

Φυσικά, αυτό σημαίνει ότι οι ίδοι οι καλλιτέχνες παίζουν σχεδόν καταλυτικό ρόλο στην κοινωνία, όχι μόνο από καλλιτεχνική άποψη, αλλά και από το γεγονός ότι το έργο τους αυξάνει την ευαισθητοποίηση για τα οικολογικά ζητήματα και τα σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζει το περιβάλλον.

Η επίδρασή τους είναι παγκόσμια και αντιπροσωπεύεται από διάφορες οργανώσεις, όπως και περιφερειακά πολιτιστικά κινήματα, καθώς και μεγάλες οργανώσεις και ιδρύματα ανάλογα με τη χώρα. Αυτοί οι καλλιτέχνες χρησιμοποιούν φυσικά υλικά από το περιβάλλον στα έργα τους, όπως κλαδιά, λουλούδια, φύλλα, άμμο, χώμα και πέτρα. Αυτή η μέθοδος επιτρέπει στους καλλιτέχνες να εκφράσουν μια αίσθηση αρμονίας μέσα στο περιβάλλον και δημιουργεί επίσης έναν χώρο στον οποίο ο καλλιτέχνης πρέπει να υπόκειται στους φυσικούς κανόνες, ακολουθώντας τις επιδράσεις από τις αλλαγές στον καιρό, την άνθηση ή την διάβρωση.

Η ικανότητα να προσαρμοστούν στον απρόβλεπτο χαρακτήρα του φυσικού περιβάλλοντος δείχνει την ευελιξία αυτών των καλλιτεχνών και τη χρήση μιας διαφοροποιημένης γκάμας υφών, τεχνικών και μέσων. Οι καλλιτέχνες αυτοί τείνουν επίσης να φωτογραφίζουν τις εγκαταστάσεις τους, έτσι ώστε να μπορούν να προβληθούν σε μεγαλύτερη κλίμακα, είτε σε γκαλερί και εκθέσεις, είτε στο διαδίκτυο. Εντός του πεδίου της περιβαλλοντικής τέχνης υπάρχει η υποκατηγορία της οικολογικής τέχνης, γνωστή επίσης ως Eco-art.

Παρόλο που χρησιμοποιούνται συχνά η μια υποδυόμενη την άλλη, είναι σημαντικό να ξεχωρίσουμε την Eco-art ως υποκατηγορία, με την Eco-art να χαρακτηρίζεται από την έκφραση της κοινωνικής δικαιοσύνης στο έργο της.

Παρόμοια με την περιβαλλοντική τέχνη, η Eco-art επίσης χρησιμοποιεί εγκαταστάσεις που είναι ειδικές για την τοποθεσία, χρησιμοποιώντας το φυσικό περιβάλλον για να εκφράσει ένα μήνυμα. Εντός αυτής της κατηγορίας της Τέχνης της Γης, τα φυσικά στοιχεία του περιβάλλοντος είναι τα υλικά που χρησιμοποιούνται, δημιουργώντας μια εμπειρία καταδύσεως για τον θεατή, αντί για απομακρυσμένη θέαση, τοποθετώντας την αξία του έργου στην ικανότητά του να τραβήξει την προσοχή στα περιβαλλοντικά ζητήματα, αντί για την αξία της αγοράς.

Η Τέχνη της Γης συνδέεται συχνά με την Eco-art, με την περιβαλλοντική καλλιτέχνη Nancy Holt να δηλώνει ότι η Τέχνη της Γης ήταν θεμελιωδώς οικολογικής φύσης, καθώς εκφράζει τη σύνδεση μεταξύ του καλλιτέχνη, της γης και του περιβάλλοντος. Αντίθετα, καλλιτέχνες όπως ο Robert Morris απέρριψαν την Eco-art, ισχυριζόμενοι ότι στιγματίστηκε από ζητήματα οικονομικών παραγόντων, υποστηρίζοντας ότι αυτή η τέχνη προκαλούσε περισσότερη ζημιά στη φύση παρά όφελος, καθώς περιλάμβανε την παρέμβαση ενός ανθρώπου που διαταράσσει το περιβάλλον με την εγκατάστασή του, το οποίο είναι το αντίθετο από τον φιλοπεριβαλλοντικό στόχο που είχε.

Η τέχνη της γης υπήρξε, ωστόσο, ένα από τα πρώτα καταγεγραμμένα κινήματα τέχνης που στόχευε να εκφράσει την ευθραυστότητα του φυσικού περιβάλλοντος. Οι καλλιτέχνες της γης θα αναζητούσαν τοποθεσίες σε πολλούς διαφορετικούς τύπους περιβάλλοντος, από ανοιχτά πεδία ως δάση και ερήμους. Μια άλλη υποκατηγορία της περιβαλλοντικής τέχνης είναι η τέχνη ανάκτησης, γνωστή και ως “ecovention”, που αναφέρεται στο κίνημα τέχνης που περιλαμβάνει την αποκατάσταση μολυσμένων ή κατεστραμμένων φυσικών χώρων, καθώς και εγκαταλελειμμένων βιομηχανικών χώρων.

Παρόλο που συνδέεται συχνά με την τέχνη της γης, οι δημιουργίες αυτού του κινήματος επιτρέπουν την οικολογική αποκατάσταση και υποστηρίζουν την ανάπτυξη μιας αίσθησης κοινότητας με τη φύση.

Αυτοί οι καλλιτέχνες θα τροποποιούσαν αυτούς τους χώρους με τις εγκαταστάσεις τους, για να εκφράσουν ένα μήνυμα αποκατάστασης, το οποίο μπορεί στη συνέχεια να ταιριάξει με τα μεγαλύτερα περιβαλλοντικά θέματα. Αν ένας καλλιτέχνης μπορεί να μετασχηματίσει ένα ρυπαρό χώρο προς το καλύτερο, η κοινωνία μπορεί επίσης να κάνει το ίδιο για το περιβάλλον συνολικά.

Υπάρχουν πολλές διαφορετικές περιβαλλοντικές προοπτικές για την τέχνη και τη φύση. Οι οικολογικές αναπαραστάσεις μπορούν να κυμαίνονται από την ακτιβιστική προσέγγιση έως την ευαισθητοποίηση στα φεστιβάλ τέχνης και τις εκθέσεις. Οι καλλιτέχνες προσπαθούν να βελτιώσουν τον πλανήτη και να φέρουν τους ανθρώπους και το περιβάλλον σε στενότερη επαφή, προσπαθώντας να αυξήσουν την ευαισθητοποίηση του κοινού μέσω των δημιουργιών τους.

 

Ελεύθερη μετάφραση του άρθρου “Environmentalism Art – The Importance of Climate Change Art”