«ΜΕΤΑΛΛΩΡΥΧΟΙ» Κώστας Μαλάμος
17 ΜΑΡΤΙΟΥ ΕΩΣ 9 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2005
Στις 17 Μαρτίου εγκαινιάζεται η έκθεση ζωγραφικής του Κώστα Μαλάμου με τίτλο «Μεταλλωρύχοι», στον Εικαστικό Κύκλο, Χαρ. Τρικούπη 121, Αθήνα.
Στην έκθεση θα παρουσιαστούν έργα του καλλιτέχνη από την περίοδο 1978-1981, που είναι ελάχιστα γνωστά στο ευρύ κοινό. Φωτίζονται, έτσι, πτυχές της καλλιτεχνικής πορείας ενός δημιουργού που το έργο του, επί εξήντα και πλέον χρόνια, έχει σφραγίσει τη νεοελληνική ζωγραφική.
Αφορμή για να ασχοληθεί ο ζωγράφος με το συγκεκριμένο θέμα έδωσε η παραγγελία ενός έργου από την εταιρία Μποδοσάκη. Ο Κώστας Μαλάμος επισκέφτηκε τα μεταλλωρυχεία Μαντέμ Λακό στη Χαλκιδική, ήρθε σε επαφή με τους μεταλλωρύχους,
κράτησε πολλά σχέδια, τα οποία, μαζί με τις ελαιογραφίες παρουσιάζονται στην έκθεση.
Συνεπής στη στάση του απέναντι στην τέχνη και τον κόσμο, ο Μαλάμος έμεινε πιστός στην απεικόνιση του ορατού κόσμου. Στη συγκεκριμένη ενότητα κατορθώνει με μοναδική ακρίβεια και οξυδέρκεια να αποτυπώσει τη ζωή των μεταλλωρύχων, τις σκληρές συνθήκες εργασίας τους, δημιουργώντας έργα που εκπλήσσουν με το ρεαλισμό και τη ζωντάνια τους.
«Μεταλλωρύχοι»
Με την έκθεση «Μεταλλωρύχοι» ο χώρος τέχνης Εικαστικός Κύκλος φιλοδοξεί να παρουσιάσει έργα του Κώστα Μαλάμου από την περίοδο 1978 – 1981, ελάχιστα γνωστών στο ευρύτερο κοινό και να φωτίσει πτυχές της καλλιτεχνικής του δημιουργίας, η οποία καλύπτει ένα διάστημα εξήντα και πλέον χρόνων.
Στη συγκεκριμένη ενότητα απεικονίζονται στιγμιότυπα από τη ζωή των μεταλλωρύχων, που αιφνιδιάζουν με το ρεαλισμό και τη ζωντάνια τους. Ο Μαλάμος με αφορμή την παραγγελία ενός έργου από την εταιρία Μποδοσάκη, επισκέφτηκε τα μεταλλωρυχεία Μαντέμ Λακό στη Χαλκιδική, ήρθε σε επαφή με τους μεταλλωρύχους την ώρα της εργασίας τους, κράτησε πολλά σχέδια, τα οποία παρουσιάζονται στην έκθεση και με μοναδική οξυδέρκεια και ρεαλιστική ακρίβεια απαθανάτισε και μετουσίωσε σε τέχνη την καθημερινότητά τους.
Ο τρόπος διαπραγμάτευσης του θέματος θυμίζει την τεχνική της φωτογραφίας, καθώς «καρέ – καρέ», παγώνοντας το χρόνο, καταγράφονται με ταχύτητα και ενάργεια διαφορετικές στιγμές του ανθρώπινου αγώνα για επιβίωση. Με τον τρόπο αυτό, τα έργα μετατρέπονται σε ντοκουμέντα, σε αντικειμενικές εικόνες, όπως προκύπτουν, όμως, μέσα από την υποκειμενική ματιά του καλλιτέχνη.
Ο δημιουργός στην προσπάθειά του να διατηρήσει τη ζωντάνια και την αμεσότητα του σκίτσου, αφήνει συχνά τμήματα του έργου χωρίς το τελικό φινίρισμα, παρακάμπτοντας οτιδήποτε περιττό. Όπως αναφέρει ο Λυδάκης στον κατάλογο της «Μελισσας»: «Το σκιτσάρισμα διατηρεί την αίσθηση από τη μια ενός γενικότερου non finito και από την άλλη της prima idea, που κατοχυρώνεται απευθείας και άμεσα».
Ενδιαφέρον έχει το γεγονός ότι αποτυπώνει φυσιογνωμικά χαρακτηριστικά στις μορφές του και επιχειρεί να διεισδύσει στην ψυχολογία τους, μετατρέποντας ανώνυμα άτομα που προσδιορίζονται αποκλειστικά και μόνο μέσα από την ομάδα στην οποία ανήκουν, σε υπαρκτά πρόσωπα.
Παρά τη ρεαλιστική διαπραγμάτευση, αλλοιώσεις παρατηρούνται στην απόδοση της προοπτικής. Ακόμη κι όπου υπάρχει βάθος, ο χώρος παραμένει ασφυκτικά στενός. Σ΄ αυτό συμβάλλει και το χρώμα, το οποίο περιστέλλεται και περιορίζεται στις αποχρώσεις του σταχτί και του γκρίζου, αποτυπώνοντας τη σκοτεινή ατμόσφαιρα του ορυχείου και υποβάλλοντας τις δύσκολες συνθήκες ζωής των μεταλλωρύχων.
Ο Μαλάμος συνεπής στη στάση του απέναντι στην τέχνη και τον κόσμο και παρά την έμφυτη δεξιοτεχνία του, δεν προσεγγίζει τα θέματά του περιγραφικά, αλλά κατορθώνει να διεισδύσει στην ουσία τους προβάλλοντας τις κοινωνικές τους διαστάσεις. Τα έργα της συγκεκριμένης ενότητας αποτελούν ένα ύμνο στην αξιοπρέπεια και την ιερότητα του ανθρώπινου μόχθου.
Δρ Βίκυ Σαρακατσιάνου
Ιστορικός της Τέχνης
