«Πώς να κρατήσετε καθαρά τα έργα τέχνης της συλλογής σας»

Προστατεύοντας την τέχνη «μας»
Εάν μόλις ξεκινήσατε ή εδώ και καιρό είστε κάτοχος έργων τέχνης ένα από τα πιο σημαντικά πράγματα που πρέπει να γνωρίζετε είναι το πως να διατηρήσετε τα έργα τέχνης σας καθαρά και προστατευμένα από το χρόνο και τη φθορά. Το πιο σημαντικό πράγμα για την προστασία της τέχνης, όμως, είναι να την κρατάτε μακριά από την υγρασία και το φως του ήλιου. Από τη μια η υγρασία μπορεί να καταστρέψει το έργο σας τελειωτικά και από την άλλη ο ήλιος μπορεί να κάνει τα χρώματα να ξεθωριάσουν και να χάσουν τη λάμψη τους.

Το πρώτο βήμα για να προστατεύσουμε τα έργα τέχνης είναι να βεβαιωθούμε ότι έχουν κορνιζαριστεί σωστά. Είτε πρόκειται για καμβά είτε για φωτογραφία, η ποιότητα της κορνίζας και του κορνιζαρίσματος καθορίζει τη ζωή του έργου σας. Αν το έργο τέχνης δεν έχει κορνιζαριστεί κατάλληλα ή το υλικό της κορνίζας είναι κακής ποιότητας, ανεπανόρθωτες ζημιές μπορούν να συμβούν στο έργο. Η κορνίζα μπορεί να φθαρεί με τον καιρό και ο καμβάς να χαλαρώσει, προκαλώντας αλλοιώσεις στο έργο και «σπασίματα» στα χρώματα. Αν ένα ζωγραφικό έργο σε χαρτί δεν είναι σφραγισμένο σωστά η υγρασία μπορεί να εισβάλει από την κορνίζα και να προκαλέσει λεκέδες και ξεθωριάσματα στο χαρτί. Για αυτό το λόγο, βεβαιωθείτε ότι το έργο σας θα «ντυθεί» με την κατάλληλη κορνίζα διότι αυτό είναι απαραίτητο για τη μακροζωία του. Πριν ετοιμαστείτε να το τοποθετήσετε, πρέπει να ρωτήσετε τη γκαλερί για οποιαδήποτε ειδική οδηγία απαιτείται στη διατήρησή του.

Ας τα δούμε όμως πιο αναλυτικά.

1. Πίνακες με ακρυλικά χρώματα

Ίσως, ο ευκολότερος τρόπος να διατηρήσουμε τα ακρυλικά χρώματα είναι ο καθαρισμός με ένα στεγνό κουρέλι. Τα ακρυλικά χρώματα είναι ξηρά και η επιφάνεια τους μαλακή, και αυτός είναι ο λόγος που μπορούν να σκουπιστούν με ένα καθαρό στεγνό πανί. Μην χρησιμοποιήσετε νερό ή καθαριστικά προϊόντα για να καθαρίσετε έναν πίνακα με ακρυλικά χρώματα.

2. Ελαιογραφίες

Τα λάδια είναι πιο πυκνά στην υφή τους ως υλικά, όχι μόνο επειδή υπάρχει η χρήση λαδιού αλλά και επειδή η μπογιά η ίδια είναι πιο παχιά. Αυτά τα έργα παίρνουν συνήθως 3 με 5 μέρες για να στεγνώσουν επιφανειακά και μήνες για να στεγνώσει κάθε επίπεδο. Ακόμα όμως κι όταν στεγνώσουν η επιφάνεια παραμένει λίγο κολλώδης και αυτό λειτουργεί σα μαγνήτης για τη σκόνη. Οι ελαιογραφίες είναι ιδιαίτερα επιρρεπείς σε ζημιές από ακραίες θερμοκρασίες και υγρασία. Ο καλύτερος τρόπος για να καθαρίσουμε μια ελαιογραφία είναι να χρησιμοποιήσουμε ένα νώπο πάνι στην επιφανεία,ή φύσημα με σκούπα ηλεκτρική.

3. Έργα σε καμβά
 
Τα έργα σε καμβά απαιτούν ιδιαίτερη προσοχή. Αν το έργο χρειάζεται μια εκτεταμένη συντήρηση και καθαριότητα συστήνεται επαγγελματικός χειρισμός από κάποιον συντηρητή τέχνης.

 

Καθαρίζοντας τα περιφερειακά μέρη του πίνακα

Καμβάς
Με την πάροδο του χρόνου, μπορεί να διαπιστώσετε στους πίνακες σας ότι ο καμβάς μπορεί να χαλαρώσει. Εάν το βρείτε χαλαρό στις ράβδους φορείων, πάρτε ένα μπουκάλι νερό ψεκασμού και ψεκάστε ελαφρά την εργασία και στη συνέχεια αφήστε το να στεγνώσει στον ήλιο. Καθώς το νερό εξατμίζεται στον ζεστό αέρα, η ύφανση του καμβά θα σφίξει.

Γυαλί
Όταν κοιτάτε για πρώτη φορά έργα τέχνης τοποθετημένα κάτω από γυαλί και παρατηρήσετε ότι είναι βρώμικα, ίσως πιστεύετε ότι το ίδιο το έργο είναι βρώμικο όταν, στην πραγματικότητα, είναι απλά το γυαλί. Αφιερώστε χρόνο γυαλίζοντας και τις δύο πλευρές του γυαλιού όταν είναι δυνατόν. Βεβαιωθείτε ότι η πλευρά του γυαλιού που καλύπτει το έργο είναι εντελώς στεγνή, ώστε να μην προκαλέσετε ζημιά στο ίδιο το έργο.

Κορνίζα
Όταν καθαρίζετε και ξεσκονίζετε κορνίζες, πρέπει να λάβετε υπόψη σας το υλικό από το οποίο έχουν κατασκευαστεί (ξύλο, μέταλλο κ.λπ.). Μια καθαρή βούρτσα για τη σκόνη είναι κατάλληλη για όλα τα υλικά και ένα ελαφρώς υγρό πανί πιθανόν να αφαιρέσει τους περισσότερους λεκέδες που μπορεί να έχουν δημιουργηθεί.

 

Καθαρίζοντας τα γλυπτά

1. Μεταλλικά ή Ξύλινα Γλυπτά
Τα μεταλλικά και ξύλινα γλυπτά απαιτούν τακτικό ξεσκόνισμα. Όμως, μέσα στα χρόνια, το μέταλλο ίσως αρχίσει να σκουριάζει ή να αλλάζει χρώμα. Δεν μπορείτε να αποφύγετε τη σκουριά αλλά μπορείτε να στείλετε το έργο σε έναν ειδικό για λουστράρισμα ή ακόμα και να το κάνετε μόνο σας αν είστε εξοικειωμένος με τη διαδικασία. Το βερνίκι είναι διαθέσιμο σε αντίστοιχα καταστήματα. Βεβαιωθείτε ότι ελέγξατε σωστά το υλικό του έργου και το είδος του βερνικιού που απαιτείται πριν το αγοράσετε. Τα ξύλινα γλυπτά, από την άλλη μεριά, δεν φθείρονται εύκολα. Πρέπει μόνο να βεβαιωθείτε ότι θα τα κρατήσετε μακριά από φωτιά και υγρασία.

2. Μάρμαρο
Μπορείτε να καθαρίσετε μαρμάρινα γλυπτά με ένα μαλακό πανί και ένα κουβά με σαπούνι νερού (συνιστάται και πάλι, ήπιο σαπούνι πιάτων). Αφού σκουπίσετε το έργο με αυτό το πανί, ακολουθήστε με καθαρό νερό και ένα νέο πανί και τέλος με στεγνή πετσέτα. Προσέξτε να μην γρατσουνίσετε τυχόν επιφάνειες. Για μικρές ρωγμές, μπορεί να χρησιμοποιηθεί και μια λεπτή στεγνή βούρτσα.

 

3. Μπρούτζος
Μία από τις μοναδικές πτυχές των χάλκινων γλυπτών είναι η πατίνα, η χρωματική παραλλαγή που δημιουργείται στις επιφάνειες λόγω της φυσικής αντίδρασης του χαλκού στις κλιματικές συνθήκες και στις χημικές ουσίες. Επιπλέον, ένα από τα τελευταία βήματα για τους καλλιτέχνες κατά τη δημιουργία ενός έργου σε μπρούντζο είναι να εφαρμόσουν ένα στρώμα κεριού, το οποίο λειτουργεί ως εμπόδιο για την αποφυγή της οξείδωσης. Όπως και το μάρμαρο παραπάνω, το ήπιο σαπούνι πιάτων είναι το καλύτερο καθαριστικό για το χαλκό και καθαρίστε ακόμα πιο απαλά για να προστατεύσετε την επικάλυψη κεριού. Οποιοδήποτε καθαριστικό με πρόσθετα αρώματα ή ιδιότητες «επιπλέον αντοχής» είναι πιθανότατα πολύ σκληρό. Αφού καθαρίσετε το κομμάτι, ξεπλύνετε με καθαρό νερό και αφήστε το να στεγνώσει εντελώς.

Παρακαλώ σημειώστε ότι δεν πρέπει να καθαρίσετε το γυαλί με ένα βρεγμένο πανί. Αυτό θα αφήσει μικρούς λεκέδες στο γυαλί οι οποίοι θα θαμπώσουν το γυαλί – ακόμα και να το καταστρέψουν γίνεται σε βάθος χρόνου. Θυμηθείτε να ξεσκονίζετε τις κορνίζες και από την πίσω πλευρά. Αυτό θα αποτρέψει τυχόν ανεπιθύμητα σωματίδια να εισέλθουν στο πλαίσιο και να βλάψουν το έργο. Τσεκάροντας το πίσω μέρος ανά τακτά χρονικά διαστήματα βοηθάει στο να δείτε αν υπάρχει κάποιο ίχνος μούχλας είτε στην κορνίζα είτε στον τοίχο. Η υγρασία μπορεί να ταξιδέψει από τον τοίχο στο έργο και να το καταστρέψει ολοσχερώς.

Σημειώστε ότι αυτές είναι τυπικές οδηγίες για έργα καλοδιατηρημένα. Αν υποπτεύεστε κάποια σοβαρή ζημιά στο έργο σας συμβουλευτείτε αμέσως έναν επαγγελματία. Επιπροσθέτως, αυτά αφορούν τις βασικές κατηγορίες έργων. Σε περιπτώσεις που έχουν χρησιμοποιηθεί δύο ή και περισσότερα μέσα ή έχουν επικολληθεί αντικείμενα είναι καλύτερο να συμβουλευτείτε έναν επαγγελματία. Διατηρώντας την τέχνη σας καθαρή και προστατευμένη πρέπει να είναι το πιο σημαντικό πράγμα για εσάς, είτε είστε ένας παθιασμένος συλλέκτης, είτε είστε επενδυτής, είτε απλά διακοσμείτε το σπίτι σας. Αν ψάχνετε κάποιο κίνητρο για να σηκωθείτε να ξεσκονίσετε τους πίνακες και τα γλυπτά σας, σκεφτείτε απλά πόσα χρήματα θα κοστίσει η συντήρηση του και η επιδιόρθωση του σε περίπτωση ζημιάς. Εξάλλου, η πρόληψη είναι πάντα η καλύτερη θεραπεία!

 

*Αν δεν νιώθετε εξοικίωση ή άνεση να προβείται σε κάποια από τις παραπάνω διαδικασίες, επικοινωνήστε με έναν επαγγελματία του χώρου!